Każde dziecko doświadcza różnych emocji – radości, smutku, strachu, ale także złości. W wieku przedszkolnym złość pojawia się często i może być dla dorosłych wyzwaniem. Warto jednak pamiętać,
że to naturalna emocja, potrzebna do rozwoju, a nie coś, czego należy się obawiać. Naszym zadaniem – rodziców i nauczycieli – jest pomóc dziecku zrozumieć, co czuje, i nauczyć je, jak radzić sobie z trudnymi emocjami w bezpieczny sposób.
Złość to jedna z najbardziej intensywnych emocji, z jakimi mierzy się dziecko w wieku przedszkolnym. Choć często budzi niepokój u dorosłych, jest naturalną częścią rozwoju emocjonalnego i społecznego.
Najważniejsze, by nie tłumić złości, lecz pomóc dziecku rozpoznawać, nazywać i wyrażać ją w sposób bezpieczny – dla siebie i innych.
Dlaczego dziecko się złości?
W wieku przedszkolnym dzieci dopiero uczą się rozpoznawać i nazywać swoje emocje. Złość może pojawić się w wielu codziennych sytuacjach, np. gdy:
- dziecko nie potrafi jeszcze wyrazić swoich potrzeb słowami,
- doświadcza frustracji, gdy coś mu się nie udaje,
- czuje się niezrozumiane, niesprawiedliwie potraktowane lub zagrożone,
- broni swojej własności lub relacji („to mój kolega!”, „moja zabawka!”).
Złość nie jest niczym złym – to sygnał, że dziecko czegoś potrzebuje lub że coś jest dla niego trudne.
Wyzwanie pojawia się dopiero wtedy, gdy złość przeradza się w agresję, czyli w krzyk, bicie czy niszczenie rzeczy.
Co dzieje się w głowie przedszkolaka?
Rozwój emocjonalny dziecka w wieku 3–6 lat jest bardzo dynamiczny. Dzieci przeżywają emocje intensywnie i szybko zmieniają nastroje – od radości do złości w kilka chwil.
- Czterolatki bywają bardzo impulsywne,
- pięciolatki zaczynają lepiej kontrolować emocje,
- sześciolatki ponownie przeżywają je bardzo silnie.
To naturalny etap rozwoju – układ nerwowy dziecka dopiero dojrzewa, a możliwości językowe nie zawsze pozwalają mu opisać to, co czuje. Dlatego tak ważne jest, by dorośli wspierali dziecko, nazywali emocje i dawali mu przestrzeń, by mogło je bezpiecznie przeżywać.
Jak rodzic może pomóc dziecku w złości?
- 🧘♀️ Zachowaj spokój – Twoja reakcja ma ogromne znaczenie. Spokojny dorosły daje dziecku poczucie bezpieczeństwa.
- 💬 Nazywaj emocje – np. „Widzę, że jesteś zły, bo nie możesz teraz się pobawić.” To pomaga dziecku zrozumieć, co czuje.
- 🎨 Ucz akceptowalnych sposobów wyrażania złości – można potupać nogami, narysować to, co złości, albo powiedzieć: „Jestem zły!”.
- 🚫 Nie karz za emocje, ale za zachowanie – złość jest w porządku, ale bicie, krzyk czy obrażanie innych nie są akceptowalne.
- 👀 Bądź wzorem – dzieci uczą się przez obserwację. Pokazuj, jak Ty radzisz sobie z trudnymi emocjami.
Co możemy zrobić w przedszkolu?
W naszym przedszkolu staramy się wspierać dzieci w rozpoznawaniu i wyrażaniu emocji poprzez rozmowę, zabawy dramowe, bajki terapeutyczne i wspólne działania. Dajemy dzieciom czas i przestrzeń, by same odkrywały swoje emocje i uczyły się panować nad nimi – zgodnie z ideą Planu Daltońskiego, który wspiera samodzielność, odpowiedzialność i współpracę.
Na zakończenie
Złość jest emocją potrzebną – informuje nas o tym, że coś jest ważne, trudne lub niesprawiedliwe. Pomagając dziecku rozumieć i wyrażać złość w sposób bezpieczny, uczymy je szacunku do siebie
i innych. Każdy moment złości może być okazją do rozmowy, bliskości i nauki – a to właśnie
w codziennych sytuacjach rodzi się emocjonalna dojrzałość i empatia.
Polecane źródła i inspiracje dla rodziców
- Monika Zelek, Emocje u dzieci w wieku przedszkolnym, Przedszkole Publiczne Nr 14 w Tarnowie
- Emocje naszych dzieci – złość i agresja u dzieci w wieku przedszkolnym, Przedszkole nr 7 w Koninie
- Justyna Aleksandrzak, Książki o emocjach dla dzieci – 10 najlepszych tytułów, Empik Pasje
(m.in. „Jadzia Pętelka czuje złość” – Barbara Supeł, „Kolorowy potwór” – Anna Llenas, „Emocje. Krok po kroku” – Paulina Chmurska)
opracowanie: Kalina Gojtka